Tot begin 19e eeuw wordt er eigenlijk vooral door paters en pastoors onderwijs gegeven aan de hereboeren. Overigens alleen in de wintermaanden. In de zomer is men te druk op het land!
Rond 1800 wordt er door Reinder Kronenborg onderwijs gegeven in Harreveld in een klein schooltje nabij de boerderij van de familie Ten Have-Steegers aan de beek. Reinder was opgeleid door paters en gaf alleen in de wintermaanden onderricht in lezen, schrijven en cijferen. Behalve onderwijzer was Reinder ook landbouwer, slachter en timmerman.
In de tweede helft van de negentiende eeuw wordt in Zieuwent een openbare lagere school gebouwd. Veel Harreveldse kinderen gaan daar naar school. In 1888 zijn dat er ruim 60, aanleiding voor enkele Harreveldse ingezetenen om bij de gemeente een verzoek in te dienen om in Harreveld zelf een openbare lagere school te mogen starten. Dit verzoek wordt in eerste instantie afgewezen, o.a. omdat het dorp niet eens een eigen pastoor heeft! Een jaar later echter wordt door de raad toch besloten in het dorp een openbare lagere school met onderwijswoning te gaan bouwen.
In 1889 begint de bouw van de openbare lagere school met onderwijswoning aan de Rector Hulshofstraat 4. Op 30 januari 1890 wordt de school geopend, in het begin met één leerkracht (de heer G. van de Berk), later dat jaar als tweemansschool. In 1913 telt de school 99 leerlingen. In mei 1914 wordt een derde leerkracht aangesteld.
Vlnr bovenste rij Aloys Wieggers (Toebesboer), Jan Meulenbeek, Bernard Stoltenborg (Lodiek)
2e rij Tone Meekes (Aagteman), Frans Reinders (Stoetpater), Bernard Wopereis (Kronenborg), Herman Wolterink (Molders), Jan Kolkman (Bartels), Jan Domhof (Tuutensnieder), Jan Sprenkelder (Teune)
3e rij Meester Stottelaar, meester Nijs, Johan Kampshof (Kempkens), Herman Meulenbeek, … Eitink (Hent), Antoon Kampshof (Kempkens)
4e rij Drieka Wieggers (Wilhelmus), Leida Schutten, Marie ten Have (Reinder), Anna te Veele (Koolman), Riek Diks, Toos Diks, Mina Wopereis (Dreier), Drieka Wolters (Mullas), Tone Meulenbeek, Tone Wieggers, Wilhelm Stoltenborg (Lodiek)
5e rij Marie Meekes (Aagteman), Dien Tankink (Achterbos), Herman Doppen (Scheerbaas), Jan Doppen (Scheerbaas), Herman Kock (Hent), Herman Kampshof (Kempkens), Gert Kampshof (Kempkens), Bernard Kampshof (Kempkens), Leis ten Have (Reinder), Tone Stoltenborg (Lodiek)
Onderste rij Anna Wolters (Mullas), Anna Wieggers, Tonia Elshof (Gotten), Anna Doppen (Scheerbaas), Lina Kock (Hent)
In 1920 wordt het verzoek om twee lokalen te mogen bijbouwen door het ministerie in Den Haag afgewezen. Daarop stelt het kerkbestuur in 1921 grond beschikbaar naast de kerk voor de bouw van een nieuwe school.
In augustus 1922 wordt het nieuwe gebouw met 4 lokalen aan de Kerkstraat betrokken. Naast de school staat de onderwijzerswoning, waar het hoofd van de school de heer Nijs, zijn intrek neemt. Het is dan nog steeds een openbare lagere school.
Staand voor het huis Anneke Alferink
Op de straat vlnr opoe Alferink, Christien Alferink, Marie Nijs, Hein Alferink, neef Huub uit Gendt met een vriendje.
Rechts van de straat opa Hubertus Nijs
Als in 1930 het RK Kerkbestuur aan de gemeenteraad kenbaar maakt dat zij voornemens is een RK school te stichten, wordt overeengekomen de bestaande openbare school daartoe beschikbaar te stellen. Op 1 september 1930 wordt het personeel van de opgeheven openbare lagere school ontslagen en direct door het RK Kerkbestuur herbenoemd aan de katholieke school welke de naam Canisiusschool gaat dragen.
Trees Wolters (Neums), Annie Domhof (Joost), Dinie de Mooy, Marietje Wopereis (Boers), Thea Wolters, Fiene Mensink (Niklaos), Trui Bongers, Willemien Goossens, Lien Mensink, Dora Immink, Marie Hummelink, Marie Hummelink (Sassen), Marie ten Have (Dreier), Meester Kamphuis, Bernard Tankink (Meuen), Joop Meulenbeek, Jan Krabben (Zwarte Jan), Aloys Hogenkamp, Willem Waenink, Anton klein Hemmink, Anton Tankink (Meuen), Joop Kolkman (Boer), Willem Krabben (Reinas), Fried Ebbers, Anton te Molder, Theo Wolters (Lindeboom), Willem Wolters (Schutten), Bernard ten Have (Moezebulte), Jan Kampshof (Heide), Joop Kampshof (Heide), Gert Waenink (Platen), Hans Thielen, Albert Heuthorst, Anton Elschot (Papenborg)
In 1946 telt de school 190 leerlingen. Er zijn dan 5 leerkrachten verbonden aan de school.
Harreveld groeide en het gebouw was wederom te klein. Op 1 september 1955 startte de school voor het eerst met zes leerkrachten. Vijf groepen kregen les binnen het bestaande gebouw. Eén groep kreeg les in een houten noodlokaal op het schoolplein.
Het eerste kleuteronderwijs in Harreveld werd gegeven vanaf januari 1958 en vond plaats in een met zachtboard afgezet deel van zaal Wieggers aan de Kerkstraat. Het onderwijs werd hier gegeven door Tiny Nijs. (Er zijn dan al plannen voor het bouwen van een kleuterschool aan de Looweg)
Was de zaal van Toebesboer nodig voor een bruiloft, koffietafel, toneeluitvoering of carnaval dan moest het kleuterschooltje even wijken. De meubels werden dan opgeslagen in het naastgelegen kippenhok en de kleuters bleven een dagje thuis.
In de winter van 1961-1962 brak een fikse brand uit bij Toebesboer. Als gevolg hiervan werd het kleuteronderwijs verplaatst naar de Looweg. Omdat de bouw van de kleuterschool vertraging op heeft gelopen worden de kleuters tijdelijk gehuisvest in een houten barak ‘de Bijenkorf’ op het terrein aan de Looweg. Deze barak is vrijgekomen bij de Canisiusschool en verplaatst naar de Looweg.
In februari 1965 wordt kleuterschool ‘de Paddenstoel’ geopend. De barak blijft wel gewoon in gebruik, als extra kleuterlokaal.Het nieuwe gebouw bestaat uit 1 lokaal en behoeft al snel uitbreiding.In 1973 wordt een tweede lokaal in gebruik genomen.
In 1985 werd de Wet op het basisonderwijs ingevoerd. Kleuterschool en lagere school worden samengevoegd tot een nieuwe onderwijsvorm voor kinderen van vier tot twaalf jaar, de basisschool.
De kleuterklassen en de klassen 1 t/m 6 verdwenen. Daarvoor in de plaats kwamen een onderbouw en een bovenbouw, verdeeld over de groepen 1 t/m 8. Kinderen zijn voortaan vanaf 5 jaar leerplichtig. Alle kinderen dienen ook op één locatie te worden ondergebracht. Na een verbouwing werden de kleuters op 30 juni 1986 met versierde karren, wagentjes en kruiwagens van de Looweg naar de Kerkstraat gebracht.
3 April 1996 verhuisden de leerlingen van de onderbouw naar dorpshuis ’t Kempken vanwege een grote verbouwing. Daar werd tijdelijk les gegeven in drie zalen die waren omgebouwd tot leslokaal. In februari 1997 was de gigantische klus geklaard door een leger van enthousiaste vrijwilligers. Het team en leerlingen konden aan de slag in een prachtig nieuw gebouw met 6 leslokalen, een computerlokaal, een handenarbeidlokaal, een speelzaal, een overdekte zandbak, een prachtige aula en diverse kleine kamertjes en bergingen.
De computers hadden ook in het basisonderwijs hun intrede gedaan. De ontwikkelingen op het gebied van ICT gingen snel en enkele jaren later werden de krijtjesborden vervangen door digiborden.
Omdat het aantal leerlingen de laatste 10 jaar terugliep kwamen er enkele lokalen vrij. Inmiddels wordt een kleuterlokaal gebruikt door peuterspeelzaal ’t Kelderke. In een van de lokalen op de eerste verdieping is de “Bieb Op School” gevestigd. En op dinsdag wordt daar les gegeven in de “Paraatklas”, waar hoogbegaafde leerlingen van verschillende Paraat scholen “passend onderwijs” krijgen.
Momenteel zitten er zo’n 75 leerlingen op de Canisiusschool, verdeeld over vier groepen. Daarnaast is er ook een leerkracht voor extra ondersteuning.
Ook op bestuurlijk gebied is er veel veranderd. Tot 1997 had de school een eigen schoolbestuur. In dat jaar is de Canisiusschool gefuseerd met de katholieke scholen in Lichtenvoorde en de kerkdorpen van Lichtenvoorde. Vanaf 1 augustus 2021 zijn Reflexis Openbaar Basisonderwijs en Stichting LIMA gefuseerd tot Stichting Samenwerkingsbestuur Paraat scholen.
Opgemaakt oktober 2022 n.a.v 100 jaar Canisiusschool
Bron: Boek: Een nostalgische GEVEL en het verhaal erachter. Aangevuld met tekst van dhr. Jacques Jansen
Oude rekeningen voor de school
